Uitgangspunt is en blijft dat de politie altijd aangifte van een strafbaar feit opneemt.

Regelmatig krijg ik te horen dat de politie weigert om een aangifte op te nemen. De politie mag dat in beginsel helemaal niet doen. Lees hier meer over in mijn nieuwe blog! 

Wettelijk kader

De politie is op grond van artikel 163 lid 6 en artikel 165 lid 1 Sv verplicht de aangifte of klacht in ontvangst te nemen.
 Artikel 163 lid 6 Sv luidt (t.a.v. de aangifte):
 “Tot het ontvangen van aangiften bedoeld in de artikelen 160 en 161 zijn de opsporingsambtenaren, en tot ontvangen van de aangiften bedoeld in artikel 162 Sv de daarbij genoemde ambtenaren verplicht.”

Voor de klacht is het geregeld in artikel 165 lid 1 Sv:
 “Tot het ontvangen der klachte is elke officier van justitie en elke hulpofficier van justitie bevoegd en verplicht”.

Welke argumenten geeft de politie?

Het opnemen van een klacht komt minder vaak voor en in de praktijk komt het dus ook vrijwel niet voor dat de politie dit weigert. Daarentegen is er wel vaker sprake van een weigering om een aangifte op te nemen. De politie geeft dan bijna altijd dezelfde argumenten. Deze zijn als volgt:

• Het betreft een civielrechtelijke aangelegenheid en geen strafbaar feit. Wees hier erg kritisch op, want dit is geen grond voor een weigering van opnemen van een aangifte! Wanneer namelijk een civielrechtelijke actie mogelijk is, wil dat niet zeggen dat dit een reden is om de strafrechtelijke aangifte te weigeren.
• Er is onvoldoende bewijs. Het is niet aan de politie om vooraf (dus voor de aangifte) al aan te geven dat er te weinig bewijs is voor een strafbaar feit en dit is zeker ook geen grondslag voor de weigering om een aangifte op te nemen. Na een aangifte kijkt de politie uiteraard wel realistisch of er genoeg bewijs is. Daarnaast kijkt de politie of zij het bewijs überhaupt kunnen krijgen.
• Het feit is niet strafbaar. Het kan zijn dat je aangifte komt doen van een feit dat in Nederland helemaal niet strafbaar is gesteld. Als dat heel duidelijk is, kan de politie wel weigeren om de aangifte op te nemen. Dit komt alleen niet vaak voor. De politie kan twijfelen over de vraag of er al dan niet sprake is van een strafbaar feit. Dit mag dan niet in de weg staan aan zijn wettelijke plicht om een aangifte op te nemen. Bij twijfel moet de agent het over laten aan de officier van justitie. De officier van justitie neemt dan een standpunt in en maakt dat kenbaar aan de aangever. De aangever kan zich dan beklagen. Vervolgens kan de aangever tegen een besluit nog een artikel 12 Sv procedure starten bij het gerechtshof. 

Wanneer kan de politie een aangifte wel weigeren?

De politie kan een aangifte alleen weigeren als op voorhand kan worden vastgesteld dat de gedraging of de gebeurtenis niet te kwalificeren is als een strafbaar feit. De politie moet dit dan weten zonder enig verder onderzoek en zonder de minste twijfel. Pas dan is er een uitzondering mogelijk op de wettelijke plicht om de aangifte op te nemen. 

Uitgangspunt: aangifte opnemen door de politie is verplicht

Het is expliciet niet de bedoeling dat de mening van de politie inzet wordt van een discussie met de persoon die aangifte wil komen doen. Als uitgangspunt geldt gewoon dat de politie verplicht is om de aangifte op te nemen. 

Dit volgt ook uit de Kamerstukken II, 32468, nr. C (MvA, bij Wetsvoorstel herziening regels betreffende de processtukken in strafzaken), p 8: “De vraag die mij werd gesteld, te weten of de politie in een dergelijk geval mag weigeren de aangifte op te nemen, valt in zijn algemeenheid niet te beantwoorden. Dit hangt, zo zullen ook deze leden begrijpen, af van de concrete feiten en omstandigheden van het geval. Uitgangspunt is en blijft dat de politie altijd aangifte van een strafbaar feit opneemt. Die gedachte is ook uitgedrukt in de wet. De artikelen 160 en 161 Sv bevatten een beperkte aangifteplicht en een algemene aangiftebevoegdheid. Artikel 163 Sv bepaalt vervolgens op welke wijze een aangifte kan worden ingediend en dat opsporingsambtenaren verplicht zijn de aangiften als bedoeld in de artikelen 160 en 161 Sv in ontvangst te nemen. Binnen dit stelsel – dat als sluitstuk de strafbaarstelling van een valse aangifte kent (artikel 188 Sr) – is weinig ruimte voor eigen beleid van de politie, daargelaten de gevallen waarin de invloed van alcohol bij beide partijen dermate groot is dat op voorhand kan worden aangenomen dat de toedracht, zoals door aangever geschetst, met een korrel zout kan worden genomen.”

Conclusie 

Laat je niet afschepen met redenen als: je bent zelf misschien wel strafbaar, het is je partner/kind/familie, we hebben hier geen tijd voor, je bent zelf een bekende bij de politie, wij gaan ons hier niet mee bezighouden en noem zo maar op. Ik raad aan om altijd een slachtofferadvocaat in te schakelen als dit je overkomt. Als ik bel dan kan aangifte doen vrijwel altijd.