Slachtoffer van seksueel geweld online

Er is in toenemende mate sprake van seksueel geweld dat zich in de online wereld afspeelt. Het kan voor een slachtoffer een enorme impact op het psychische welzijn hebben, als er bijvoorbeeld naaktfoto’s worden verspreid zonder toestemming. Slachtoffers kunnen last krijgen van PTSS, depressiviteit, stemmingsklachten en (acute) angst. In de media komen termen, zoals: ‘sexting‘, ‘wraakporno‘, ‘sextortion‘ en ‘shame sexting‘ veel voorbij. Maar wat houden deze termen precies in?

Vormen van seksueel geweld online

Sexting

Sexting is een samenstelling van de Engelse woorden ‘sex’ en ‘texting’. De term is een verzamelnaam voor het versturen van seksueel getinte berichten of pikante foto’s of video’s. Sexting is in essentie onschuldig en hoort bij de seksuele ontwikkeling van jongeren in dit digitale tijdperk. Wanneer kan het dan kwaad?

Shame sexting

Dan kom je bij ‘shame sexting’. De seksueel getinte beelden komen dan in verkeerde handen en worden ongewild verspreid. De beelden worden bijvoorbeeld doorgestuurd uit wraak of ruzie. Wanneer er gedreigd wordt om de beelden door te sturen en je wordt daarmee gechanteerd, dan heet dat sextortion.

Sextortion

De samenstelling van de Engelse woorden is ‘sex’ en ‘extortion’, ofwel seksuele afpersing. Dit zag je in de zaak van Amanda Todd, waar zij werd afgeperst door de inmiddels veroordeelde Aydin Coban.

Wraakporno

Bij wraakporno lijkt het er op dat er sprake is van pornografisch beeldmateriaal, maar dat hoeft niet. Het kunnen ook onschuldige naakt privébeelden zijn. Het gaat om het misbruiken van privébeelden met het oogmerk iemand te schaden. Hier kan het gaan om een ex-vriend die de beelden verspreidt om wraak te nemen. Maar het kan ook een wildvreemde hacker zijn die
toegang weet te krijgen tot je iCloud of mail en de beelden verspreidt of dreigt te verspreiden.

Dit speelde bijvoorbeeld in de bekende zaak van de ‘the most hated man on the internet’ (serie op netflix), met de veroordeelde Hunter Moore. Ook loverboys schijnen in toenemende mate gebruik te maken van deze vorm van chantage.

Juridische kwalificatie

Als het gaat om foto’s of filmpjes van iemand van onder de 18 jaar, kan sexting onder de strafbaarstelling van kinderporno vallen. Tussen minderjarige leeftijdsgenoten is het niet strafbaar, zolang dit op basis van vrijwilligheid gebeurt. Op het moment dat minderjarigen echter afbeeldingen van zichzelf maken omdat ze worden bedreigd, afgeperst, misleid of geïntimideerd wordt het een ander verhaal.

Bij iemand van boven de 18 jaar, geldt ook dat sexting niet strafbaar is als het vrijwillig is. Op het moment dat er misbruik wordt gemaakt van naaktbeelden (deze verspreiden of online zetten), bij wraakporno, hacken of stiekem gemaakte beelden is het wel strafbaar. Dit geldt als er zonder toestemming beelden worden verspreid. Dit kan zijn als een relatie is beëindigd (wraakporno) of om iemand te pesten of te intimideren (shame sexting). Ook afpersing en chantage (sextortion) is strafbaar. Dit kan dus strafbaarheid voor bezit of vervaardigen van kinderporno, stalking, belediging en smaad en laster opleveren. Er wordt gekeken naar was er druk/dwang, een afhankelijkheidsrelatie en/of groot leeftijdsverschil, of het heimelijke opnames betreft of een slachtoffer meerderjarig, minderjarig, of jonger is dan 12 jaar.

Wraakporno is sinds 1 januari 2020 in het Wetboek van Strafrecht op zichzelf strafbaar gesteld. De wet houdt in dat het verboden is om naaktafbeeldingen van anderen te delen als je weet dat het delen ervan nadelig is voor het slachtoffer. Of het slachtoffer toestemming heeft gegeven maakt voor de wet niet uit. Het gaat dus om dat je weet dat het een slachtoffer schaadt, en niet alleen om dat je het doel moet hebben gehad. Het is dus makkelijker om te bewijzen en iemand hiervoor te vervolgen. Je kan hier maximaal 2 jaar gevangenisstraf voor krijgen.

Tips om online seksueel geweld te voorkomen en wat je kan doen als het je is overkomen

• Deel zo min mogelijk privégegevens online.
• Scherm je social media profiel af voor onbekenden en stel andere  privacyinstellingen  goed in. Hieronder valt ook het goed beveiligen van je foto’s.
• Gebruik een alias of nickname in plaats van je eigen naam op dating- en profiel sites. Dit maakt het oplichters moeilijk je identiteit te achterhalen en om familie, vrienden of collega’s te vinden.
• Accepteer geen vriend- of volgverzoeken van mensen die je niet kent.
• Klik niet zomaar op linkjes en open geen bestanden, als je de afzender niet (goed) kent of geen bijlage verwacht.
• Zorg dat je jouw webcam afschermt of loskoppelt als je deze niet gebruikt. Zo kan niemand stiekem (naakt)foto’s maken.
• Gebruik een goed antivirusprogramma. Mocht je computer geïnfecteerd worden met spyware, dan merkt de virusscanner dit meteen en maakt het onschadelijk.
• Ga je chatten met vreemden en wil je weten hoe je dat veilig kan doen, wil je als ouders tips hoe je ervoor zorgt dat jouw kinderen online weerbaar zijn, of is seksueel online geweld je al overkomen, check dan vpngids.nl, veiliginternetten.nl, helpwanted.nl.

Indien er sprake is van online seksueel geweld kun je altijd een slachtofferadvocaat inschakelen, meestal kosteloos. Een slachtofferadvocaat kan je in vertrouwen nemen, kan je helpen met bewijs verzamelen, het doen van aangifte en je bijstaan in het hele proces. Je staat er absoluut niet alleen voor!