Het belang van spreekrecht & uitbreiding slachtofferrechten (deel 1)
Ken je de podcast van ‘Napleiten’ over de zaak van ‘het meisje van Nulde’ vanuit de kant van de TBS’er en de TBS-advocaat? Deze heb ik met veel interesse geluisterd. Juist omdat slachtoffers en nabestaanden hiermee te maken krijgen. Ik vind het mooi dat de advocaat aangeeft dat hij procesbegeleider en ook een soort maatschappelijk werker is. In de podcast wordt goed de kant van een TBS’er, het resocialisatie traject en de rol van de TBS-advocaat toegelicht. Ik ben het in mijn rol als slachtofferadvocaat alleen niet eens met het standpunt dat slachtoffers en nabestaanden geen spreekrecht zouden moeten hebben tijdens TBS-verlengingszittingen. Ik zie dit belang, de meerwaarde en de noodzaak juist wel!
Uitbreiding slachtofferrechten
Het is in dit kader goed om te weten dat de Slachtofferrechten meer uitgebreid gaan worden. Inmiddels is ingestemd door de Tweede en Eerste kamer met de nieuwe wet Uitbreiding slachtofferrechten. De kern van dit wetsvoorstel ten aanzien van spreekrecht houdt in dat slachtoffers en nabestaanden (ook stieffamilie) ook spreekrecht krijgen tijdens TBS-verlengingszittingen over bepaalde voorwaarden van TBS. Waarom dit belangrijk is, leg ik uit in deze blog.
Waarom is spreekrecht voor slachtoffers en nabestaanden van belang?
De uitbreiding van het spreekrecht voor slachtoffers en nabestaanden is met name van belang voor hun bescherming bij terugkeer van de TBS’er in de maatschappij, ook bij verlof. En dat gebeurt sneller en vaker dan je denkt.
Als er wordt besloten dat een TBS’er weer terugkeert in de samenleving (bijv. middels verlof), kan dat bij slachtoffers of nabestaanden herbelevingen, boosheid, verdriet en angst veroorzaken. Zij worden op dat moment weer geconfronteerd met wat er is gebeurd. Voor veel slachtoffers en nabestaanden van een ernstig strafbaar feit, staat de wereld na jaren nog steeds op zijn kop. Levens zijn verwoest. Zij moeten hun leven wel weer oppakken. Door spreekrecht in te voeren tijdens de TBS-verlengingszitting kunnen slachtoffers of nabestaanden zich uitlaten over de bijzondere voorwaarden die aan de voorwaardelijke beëindiging van TBS met dwangverpleging kunnen worden verbonden, zoals een contact- en locatieverbod.
Verlengingszitting
Tijdens de verlengingszitting kijkt de rechter of er nog een stoornis aanwezig is bij de TBS’er, of deze stoornis van invloed is op het recidivegevaar en of er überhaupt recidivegevaar is. De rechter laat zich hierin voorlichten door deskundigen. Daarnaast moet het gaan over de bescherming van slachtoffers en nabestaanden. De nieuwe wet geeft daar ruimte voor!
Het is belangrijk dat slachtoffers of nabestaanden rechtstreeks contact hebben met de rechter en kunnen vertellen waarom zij bescherming nodig hebben en hoe deze bescherming eruit moet komen te zien, zoals een contact-of straatverbod. In de loop der jaren kunnen belangrijke zaken, zoals woonomgeving en gezinssamenstelling, zijn veranderd. Ook kan het slachtoffer of de nabestaande informatie hebben over de TBS’er die van belang is voor de beslissing. Denk bijvoorbeeld aan het opnieuw lastig vallen van het slachtoffer. De rechter is onafhankelijk en kan dit dan meenemen in de beslissing.
Mijn ervaring
Ik merk vanuit mijn ervaring met cliënten dat het voor slachtoffers en nabestaanden belangrijk is dat zij de mogelijkheid krijgen om bij het proces betrokken te worden. Daarnaast is het belangrijk dat slachtoffers goed worden geïnformeerd. Het gaat tenslotte om henzelf of hun dierbaren. Slachtoffers en nabestaanden willen zich vooral veilig kunnen voelen. De uitbreiding van het spreekrecht draagt hier mijns inziens aan bij.
